Paaschduin (1934 – 1939)
Na de bouw van enkele natuurvriendenhuizen elders in Nederland wilde het Instituut voor Arbeiders-Ontwikkeling ‘de natuurvrienden’ (het IvAO, later het NIVON) ook graag een eigen locatie aan de Noordzeekust. De keuze viel op Wijk aan Zee, waar in 1934 het oude hotel Paaschduin werd gehuurd (zie foto’s).
De achterliggende gedachte van de natuurvrienden was om het ook voor de laagbetaalde arbeiders mogelijk te maken één of twee weken met vakantie te gaan voor een betaalbare prijs. Dit bereikte het Instituut door zoveel mogelijk te besparen op alle kosten.
Zo verbouwden de vrijwilligers Paaschduin in eigen beheer, deden zelf het onderhoud, terwijl ‘huttenwachten’ (onbetaalde vrijwilligers) bij toerbeurt het hotel beheerden.
In het huis konden de gasten hun eigen potje koken. Dit gaf niet alleen gezelligheid: het bespaarde ook enorm op de pensionkosten.
Dat Paaschduin in een behoefte voorzag, blijkt uit de overnachtingscijfers. In 1937 bijvoorbeeld had Paaschduin 4480 overnachtingen. Per overnachting betaalde een volwassen lid toen ongeveer 40 cent.
In hetzelfde jaar kwamen ook 2645 mensen op dagbezoek voor een dubbeltje per bezoeker. Voor dat dubbeltje konden zij gebruik maken van de faciliteiten van Paaschduin.
In september 1939 kwam Paaschduin in handen van de Nederlandse militairen (mobilisatie). Na 10 mei 1940 (de capitulatie WO II) kwam het huis in Duitse handen.

Oude Banjaert (1940 – 2005)
Al in 1938 ontstonden er plannen voor de bouw van een eigen natuurvriendenhuis aan de Noordzeekust. Hiervoor werd een terrein aangekocht van theehandelaar Kammelaar. Dit terrein werd naderhand weer geruild met de gemeente Beverwijk voor het huidige terrein.

Op 17 april 1940 ontving Banjaert de eerste gasten en werd op 28 juli 1940 officieel geopend.
Lang duurde de pret niet, want zes weken later trok het Arbeidsfront in Banjaert. Later – na 1941 – diende het huis als opslagplaats voor oorlogsgoederen. In de slaapkamers werden paarden gestald!
Na de bevrijding in 1945 vorderden de geallieerde strijdkrachten Banjaert tot 1 maart 1946.
Op 17 april 1946 kregen de natuurvrienden Banjaert officieel terug. Banjaert was toen een uitgewoonde puinhoop zonder inventaris. Het weer bewoonbaar maken gaf enorme problemen, want materialen waren in die tijd schaars (en duur). En een nieuwe inventaris was ook niet zo maar te koop.
Het uiteindelijk herstel van Banjaert kostte ruim 40.000 gulden. Dit was meer dan het hele huis mét inventaris voor de oorlog had gekost!
Rechts een ansichtkaart van omstreeks 1955. Voor dié tijd was Banjaert een modern natuurvriendenhuis met hoofdzakelijk 4-persoons kamertjes (in plaats van slaapzalen). Het huis had 90 bedden, een grote zaal voor ca. 80 en een kleine zaal voor 20 gasten. Ook had Banjaert een goed uitgeruste keuken waar de gasten zelf konden koken. In die tijd was er (koud) water op de kamers.
De dagelijkse leiding van het huis berustte bij een huiswacht (of huttewacht). Het huis werd bestuurd door een beheercommissie. De huiswachten, werkers en bestuur waren (en zijn nu nog steeds) onbetaalde vrijwilligers.
De beheercommissie legt verantwoording af aan het landelijk Stichtingsbestuur van de Natuurvrienden van het NIVON.
Dat Banjaert vanaf de heropening een aantrekkelijk huis was leren de cijfers. Ondanks dat Banjaert geen centrale verwarming had, lag het aantal overnachtingen rond 13.000 per jaar (een bezettingsgraad van rond de 40%). Het aantal aanvragen was in die jaren zo groot dat – vooral voor de vakantieweken – slechts 30% van de aanvragen kon worden gehonoreerd.

Het bestuur streefde er naar Banjaert voor de gasten aantrekkelijk te houden en zo milieuvriendelijk mogelijk te exploiteren. De afgelegen ligging van Banjaert – toen nog in de duinen – had echter tot gevolg dat het huis niet was aangesloten op het gemeentelijk riool. Al het afvalwater ging via beerputten/zakwaterputten zo de grond in. Ongezuiverd. In 1964 kon Banjaert een aansluiting krijgen op het gemeenteriool en kwam aan deze toestand een eind.
In 1966 legde de eigen technische dienst één douche aan in Banjaert. Voortaan konden de gasten – tegen betaling – douchen. Op later tijdstip zijn er nóg twee douches bijgekomen.

Aanleg kampeerterrein
Het jaar 1972 was voor Banjaert heel belangrijk. In dat jaar kwam de grondruil met de gemeente Beverwijk – na 10 jaar slepende onderhandelingen – tot stand. De grondruil schiep voor Banjaert de mogelijkheid de particuliere, wat vervallen camping van de heer Melchers om te vormen tot een ´kampeerterrein voor natuurvrienden´.
Bij de grondruil was afgesproken dat de gemeente Beverwijk voor de (eenmalige) groeninrichting van het nieuwe kampeerterrein zou zorgen. De natuurvrienden kochten dit af en gingen dit in eigen beheer uitvoeren.
Dit betekende een inzet van heel veel vrijwilligers. Zij wisten het karwei in één jaar te klaren. Maar daarmee waren ze er nog niet. Het in stand houden van de groenstroken en het gras kostte – gezien de gesteldheid van de grond – ook heel wat hoofdbrekens. Maar de natuurvrienden, niet voor een kleintje vervaard, hielden vol en het resultaat was uiteindelijk succesvol.
In 1975 had het kampeerterrein al 331 overnachtingen.

Nadat in 1976 in eigen beheer een nieuw toiletgebouw was neergezet, steeg het aantal overnachtingen al vrij snel (tot boven de 5000 in 1981).
Nog steeds heeft het kampeerterrein een grote aantrekkingskracht op kampeerders die houden van een ruime plaats op een rustige familiecamping.
Zo kregen de vrijwilligers dus een dubbele taak: het beheer en onderhoud van zowel een natuurvriendenhuis als een kampeerterrein. Af en toe gaf dat best problemen, met name waar het ging om het doen van noodzakelijke investeringen waarvoor het geld (bij het NIVON) soms ontbrak. Door veel zelfwerkzaamheid lukte het altijd weer om de zaak op orde te krijgen. Met name waar het ging om de camping.

Natuurvriendenhuis Banjaert voldoet niet meer aan de moderne eisen
Met het natuurvriendenhuis lag dat wat moeilijker.
Toen het huis net nieuw was, voldeed het ruimschoots aan de gestelde eisen. Maar in de loop der tijd werden de eisen van de vakantiegangers hoger en waren de vierpersoons kamertjes wel erg klein, de sanitaire voorzieningen karig en de bouwkundige staat van het huis steeds minder, ondanks versteviging van het dak, de aanschaf van nieuwe dakpannen en andere verbeteringen.
Uiteindelijk besloot de Stichting Natuurvrienden dat Banjaert gerenoveerd of vernieuwd zou worden. Over het slaapgedeelte was men het snel eens. Dat voldeed al lange tijd niet meer.
Maar over de grote zaal is nog lang gesproken. Uiteindelijk bleek de bouwkundige staat zodanig dat ook deze er aan moest geloven.

Nieuwbouw
En zo gebeurde het dus dat in september 2005 onze oude Banjaert volledig werd gesloopt en er een fantastisch nieuw natuurvriendenhuis voor in de plaats is gekomen, dat omstreeks half juli 2006 z’n eerste gasten verwelkomde en 23 september 2006 door de toenmalige burgemeester van Beverwijk de heer Th. Weterings officieel werd geopend. Op 24 september 2006 hield Banjaert open huis.